Brożówka

Mapa i Historia

Brożówka to niewielka wieś w powiecie giżyckim w gminie Kruklanki. Latem 1943 roku Niemcy więzili tu dowódcę Armii Krajowej generała Stefana Roweckiego "Grota". 

Dokładnie 449 lat temu, 9 grudnia 1562 książę Albrecht nadał tu swojemu sekretarzowi Baltazarowi Gansenowi 60 włók lasu. Na terenie dawnego lasu powstały dwie wsie: Brożówka i Regułówka. 

Rodzina von Gansen mieszkała w majątku 250 lat; ostatni potomkowie rodu von Gansen zmarli podczas wielkiej epidemii dżumy wraz z większą częścią mieszkańców wsi w 1710 roku. Ich grobowiec znajduje się w kościele w Kruklankach. Po tych wydarzeniach Brożówkę wydzierżawiła rodzina Załuskich, należąca do braci polskich (arian) osiadłych w Prusach. W XIX w. Brożówka należała do rodziny Werner. W 1858 mieszkało tu 237 osób.


W Brożówce stosunkowo wcześnie, bo już w 1737 roku, powstała szkoła luterańska jako przeciwwaga dla szkoły elementarnej braci polskich. Arianie jako skrajny odłam reformacji byli tępieni zarówno przez katolików, jak i ewangelików. Szkoła w Brożówce funkcjonowała do końca XIX w., w 1853 miała 35 uczniów. W 1958 w Brożówce utworzono szkołę o czterech klasach, która już nie istnieje.

W początkach XX w. właścicielem majątku w Brożówce był Walter Ushe. W czasie II wojny światowej wybudowany w połowie XIX w. dwór nad jeziorem Brożówka miał służyć jako rezydencja Himmlera, który swoją kwaterę polową o kryptonimie "Hochwald" miał w lesie koło Pozezdrza. Istnieje też wersja, że Himmler miał tego typu rezydencję w miejscowości Dejguny (spalona w 1945), położonej nad Jeziorem Dejguny. O istnieniu rezydencji Himmlera gdzieś nad jeziorem wspomina w swoim pamiętniku Felix Kersten, osobisty masażysta Himmlera. 

W okresie II wojny światowej, w zabudowaniach na terenie majątku, przez pewien czas był przetrzymywany przez Niemców Komendant Główny Armii Krajowej – Stefan Rowecki "Grot".

Niemcy aresztowali Grota 30 czerwca 1943 roku. Nie wiemy, kiedy dokładnie dowódca AK przebywał w majątku Brożówka, musiało to jednak być przed wywiezieniem go do obozu w Sachsenhausen, co nastąpiło w połowie lipca 1943 roku. Generał miał w obozie status więźnia honorowego, co nie przeszkodziło jednak hitlerowcom zamordować go w nocy z 1 na 2 sierpnia 1944 roku na osobisty rozkaz Heinricha Himmlera. Była to odpowiedź niemieckiego okupanta na wybuch Powstania Warszawskiego. Do dziś nie jest znane miejsce pochówku Stefana Grota-Roweckiego.

Co ciekawe, w położonej w pobliżu kwaterze Reichsführera SS Heinricha Himmlera przebywał krótko następca generała Grota-Roweckiego w AK - Tadeusz Bór-Komorowski. Także i ten dowódca AK nie zgodził się na żadną współpracę z Niemcami, nie chciał nawet podejmować rozmów. Miał jednak więcej szczęścia; przeżył niewolę niemiecką, zmarł w 1966 roku w Anglii.


Po 1945 w Brożówce funkcjonował PGR. Obecnie majątek jest własnością prywatną, w pałacyku są kwatery agroturystyczne.

Opens external link in new window http://mojemazury.pl/80957,Brozowka-tu-wieziono-Grota-Roweckiego.html#axzz3LUSwjJgx

Brozówka - Gansenstein

Miejscowy dworek został po raz pierwszy nadany przez księcia Albrechta jego sekretarzowi Baltazarowi Gansowi w 1562a ten nazwał miejscowość od swojego imienia Gansenstein. Majątek w XVIII w. dzierżawiła rodzina Załuskich, która była wyznania ariańskiego. Właścicielami dworku i ziem o powierzchni 753 ha. była pod koniec XIX wieku rodzina Werner a w latach 20-tych XX w. Walter Uhse. W czasie II Wojny Światowej, kiedy na Mazurach mieściła się główna kwatera dowodzenia A. Hitlera, Heinrich Himmler rezydował w dworku w czasie swoich pobytów. Tutaj również miał być przetrzymywany komendant główny Armii Krajowej, Stefan Grot-Rowecki, po tym jak w 1943 aresztowało go gestapo.


Kompleks pałacowo-dworkowy położony jest w malowniczej okolicy z widokiem na jez. Brzozówka. Późnoklasycystyczny dworek z neoromańskimi elementami architektonicznymi z drugiej połowy XIX w., budynki gospodarcze z granitowych kamieni i cegieł oraz park na zboczu do jeziora przetrwały do dziś. Dworek, który posiada dwa sąsiadujące ze sobą wejścia główne z tzw. łukiem Tudorów jest własnością prywatną i został właśnie odrestaurowany. Prace renowacyjne nie zostały jeszcze ukończone.


620px-KDR100-106-Grabowen-ca1893-Seehausen


Stara mapa gansenstein

Używamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Więcej informacji w naszej polityce prywatności .
Akceptuj