Tuławki
(niem. Tollack)
Nazwa pochodzi z języka pruskiego: prus. Talus – szeroki oraz lakus – pole. W najstarszych dokumentach miejscowość jest opisywana jako: Tollanhe (1358 r.), Tolaken (1591 r.), Tollanken (1625 r.). W 1879 r. pojawia się polska forma: Tuławki. Występująca w źródłach nazwa Breitenfeld jest niemiecką językową kalką pruskiej: niem. Breik – szeroki oraz Feld – pole.
Wieś była lokowana w 1369 r. przez biskupa Jana Strypocka, który w dekrecie uwzględnił także dotację na uposażenie kościoła.
W XV w. miejscowość, jak wiele innych na tych terenach, stała się wyludniona na skutek wojen polsko-krzyżackich. Dlatego biskup Jan Dantyszek w 1538 r. wydał nowy przywilej lokacyjny.
Pod koniec XVIII w. powstała we wsi szkoła. Wiemy, że w 1825 r. nauczycielem był Piotr Seweryn (Severin), nauczający od 21 lat samouk. W tym okresie wieś liczyła 56 domów.
W Tuławkach urodził się badacz warmińskiego folkloru Klemens Frenszkowski. Zbierał on informacje dotyczące kultury tradycyjnej Warmii dla Państwowej Akademii Nauk w Warszawie. Jest także autorem opowiadań zawartych w zbiorze „Śmierć Brunaczki” oraz powieści „Janek”, w której można odnaleźć m.in. opisy zwyczajów warmińskich.
W XIX i XX w. w centrum wsi funkcjonowały dwie karczmy, prowadzone przez Warmiaków i konkurujące ze sobą. Po jednej z nich pozostał budynek i fundamenty po sali tanecznej. Na jej rogu znajdowała się stajnia i do dziś zachowały się w ścianie kółka do wiązania koni.
BIBLIOGRAFIA:
- D. Lewicka, R. Tomkiewicz, Gmina Dywity. Teraźniejszość i przeszłość, Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego, Olsztyn 1994, s. 71
- A. Jadwiszczok, R. Klimek, T. Kosińska. Warmia znana i nieznana, Stowarzyszenie Nasze Gady, Gady 2011, s. 39 – 41
LINKOWNIA
