(niem. Pfaffendorf)
Wieś i majątek szlachecki, początkowo stanowiące część dóbr rańskich. Rańsk jest wsią, która powstała w 1496 r., z nadania wielkiego mistrza Henryka Reußa von Plauena dla braci Küchmeister von Sternberg. Majątek ten przetrwał aż do 1780 r. W połowie XVIII w. majątek uzyskał samodzielność. W pierwszej połowie XX w. stanowił własność von Biebersteinów. Pod koniec lat 20. został oddany w dzierżawę.
Istniał tu zespół dworsko-folwarczny, zbudowany w połowie XIX w., z którego do dziś zachował się jedynie dwór, fragment parku oraz budynki inwentarskie i gospodarcze. Te ostatnie zostały znacząco przebudowane w późniejszym okresie. W pierwotnym kształcie zachowała się jedynie stajnia.
Park, zaprojektowany przez Johanna Larasa, zachował się tylko w części północnej. Do 1945 r. majątek należał do Friedricha Bellier de Launy i jego żony Margarete z domu Rogalla von Bieberstein. Gospodarstwo miało 375 ha.
Na początku XX w. we wsi znajdowała się cegielnia.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego
Tutejsze zabytki to, oprócz pozostałości wzmiankowanego zespołu dworsko – folwarcznego, murowany budynek dworca kolejowego, szkoła wybudowana w 1908 r., cmentarz ewangelicki przy drodze koło dworca kolejowego z kwaterą z czasów I wojny światowej (2 oficerów i 16 żołnierzy armii rosyjskiej) oraz cmentarz ewangelicki przy drodze do Kałęczyna.
BIBLIOGRAFIA
Do posłuchania
O GOSPODARZACH I GOSPODARNOŚCI PRZED WOJNĄ
opowiada pani Kazimiera Klobuszeńska
OPOWIEŚĆ O OSIEDLANIU PO II WŚ W POPOWEJ WOLI
OPOWIEŚĆ O DOMACH WE WSI POZOSTAŁYCH PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
opowiada pani Kazimiera Klobuszańska
OPOWIEŚĆ O MIESZKAŃCACH WSI POZOSTAŁYCH PO WOJNIE
opowiada pani Kazimiera Klobuszeńska
GALERIA